Nummer1 interviewde voorzitter Paul Sanders en vicevoorzitter Eric Beurskens, in het dagelijks leven wethouders van Peel & Maas en Horst aan de Maas. ‘Water is voor ons allemaal van levensbelang. Corona of niet, wij moeten ervoor zorgen dat het water blijft stromen.’

De vraag ligt voor de hand. Is er straks, na corona, nog geld voor grote projecten zoals de aanleg van waterbuffers, nieuwe rioleringen en andere maatregelen om plensbuien te beheersen en water vast te houden voor droge periodes? ‘De klimaatverandering stopt niet’, zegt Paul Sanders.  ‘Het wordt droger en warmer, zo hebben we de laatste jaren ervaren en er is geen reden om aan te nemen dat het tij vanzelf keert. Ik denk dat alle overheden heel goed beseffen dat we anders moeten omgaan met water. Zorgvuldiger en zuiniger. Er zijn meerjarenplannen gemaakt voor grote investeringen. Met de uitvoering is inmiddels begonnen en daar wordt niet aan  getornd.’

Doorpakken
Eric Beurskens denkt er niet anders over. ‘We hebben geen keus. We moeten nu doorpakken. Doorgaan met maatregelen om de gevolgen van plensbuien op te vangen en, misschien nog belangrijker, water vast te houden om droge periodes door te komen. De droge zomers van de laatste jaren hebben ons met de neus op de feiten gedrukt. We zien verdroging in de bossen, gewassen groeien niet goed, de natuur lijdt onder de lage waterstanden. Natuurlijk zijn er vele miljoenen gemoeid met waterbeheer, maar de investeringen zijn noodzakelijk willen we hier gewoon kunnen blijven wonen.’

Waterpanel Noord is een samenwerkingsverband van de 15 Midden- en Noord-Limburgse gemeenten, het Waterschap Limburg, het Waterschapbedrijf Limburg en drinkwaterbedrijf WML. Het panel is betrokken bij overleg over grote projecten zoals het aanleggen van bassins en grondwaterbeheer, maar houdt zich daarnaast nadrukkelijk bezig met publiekscampagnes. 

Campagnes
Zo lag de focus het afgelopen jaar en in 2019 op campagnes om vervuiling van riolen tegen te gaan. Onder de noemer “Geen prut in de put” werd via radiospotjes, publicaties in kranten en weekbladen en op social media het publiek opgeroepen om geen verf- en medicijnresten, olie, frietvet, zakjes met hondenpoep en andere spullen in het riool te dumpen. ‘Omdat’, legt Paul Sanders nog eens uit, ‘riolen daardoor verstopt raken, de drinkwaterkwaliteit achteruit gaat en het erg kostbaar is om het water van die resten te ontdoen. Daarnaast overstroomt bij zware regenval een riool waardoor het smerige water in het oppervlaktewater komt én de zuiveringsinstallaties gaan stuk. De campagne heeft wel geholpen, mensen zijn zich toch bewuster dat ze zélf iets kunnen doen aan het milieu. Helaas geldt dat niet voor iedereen, want nu zien we dat mondkapjes in de goten gedumpt worden.’

Afkoppelen
Boven verwachting succesvol was en is de campagne waarin burgers opgeroepen worden om de regenpijpen van hun huis af te koppelen van het riool. Gekoppeld aan het stimuleren van groenaanplant in de tuin. ‘Misschien heeft corona daar wel aan bijgedragen’, meent Eric Beurskens. ‘Mensen hadden opeens tijd over om te klussen en waardeerden meer de groene ruimte om hun huis. Volgens mij hebben de bouwmarkten en tuincentra nog nooit zo’n goed jaar gehad. Wij zagen in ieder geval een sterke stijging van het afkoppelen waarvoor je ook wat spullen van de bouwmarkt nodig hebt. Complete straten en wijken gingen aan de slag. Mooi, want het opvangen van regenwater en dat vervolgens gebruiken voor de tuin of in de grond te infiltreren is iets waarmee je als burger een bijdrage kunt leveren aan de strijd tegen verdroging. Waar we vroeger alles op alles zetten om water zo snel mogelijk richting Maas te sturen, willen we het nu vasthouden om te gebruiken in droge periodes. En om riviertjes en beken op peil te houden. Elke liter die niet in het riool verdwijnt maar in de bodem is goed voor de natuur en voor de grondwaterstand.’

Hittestress
Net zoals elke boom of struik een bijdrage levert. ‘De wortels houden water vast en levend groen fungeert als een natuurlijke airco. Zeker in de stad zijn bomen een probaat middel tegen hittestress. Hoe meer huizen we afkoppelen des te beter het resultaat. En wat nog niet iedereen weet: de gemeenten subsidiëren het afkoppelen en sturen ook nog eens een adviseur die weet hoe je dat moet doen. Het kost je in principe weinig tot niets.’

Bij de afkoppelcampagne haakten ook de Zuid-Limburgse gemeenten aan. Tot plezier van Paul Sanders. ‘Zeker ben ik blij dat de samenwerking met de zuidelijke gemeenten op gang komt. Uiteindelijk doen we dit allermaal niet voor onszelf. Zelfs andere regio’s uit Nederland kopiëren onze aanpak. Ze zien dat het werkt. Samen kun je meer een vuist maken, heb je ook meer middelen om campagnes op te zetten. Fijn om te zien dat er juist in het coronajaar meer samengewerkt wordt.’

Persoonlijk
Inderdaad, haakt Eric Beurskens aan. ‘Ik vond het toch wel een lastig jaar met al dat overleg via de beeldschermen. Je mist toch het echt persoonlijke contact, de spontaniteit. Geen goede voedingsbodem voor ideeën en soms heb ik het idee dat de besluitvorming vertraagt. Dat heeft ook te maken met de complexiteit. Er zijn veel partijen die bezig zijn met waterbeheer. Het is toch een beetje zoeken wie waarvoor verantwoordelijk is, wie wat betaalt. Ik hoop dat we komend jaar weer ruimte krijgen om gewoon bij elkaar te komen en te overleggen. Dat is trouwens ook naar de burger toe prettiger. Het plan voor een waterbassin of ander groot project presenteer ik liever in een zaaltje met de mensen erbij.’

Communicatie
Paul Sanders herkent de gebreken van het online vergaderen, maar is niet pessimistisch. ‘Nee hoor. De lijnen zijn uitgezet, de budgetten door rijksoverheid, provincie, gemeenten en andere partijen gereserveerd. We werken aan een nieuw meerjarenplan voor ketensamenwerking dat in 2022 moet ingaan. En met de campagnes gaan we door. Communicatie is essentieel om de burgers bij de plannen te betrekken.’

Kostbaar
Het accent van de campagnes zal ook in 2021 nog liggen op het voorkomen van rioolvervuiling en het afkoppelen van regenpijpen. ‘We willen daarin meer het ook inzetten op afkoppelen van bedrijventerreinen’, besluit Paul Sanders het dubbelinterview. ‘En als het kan zetten we ook zwaarder in op zuiniger omgaan met en het opslaan van water. Water wordt een kostbaar goedje, daar mag je vanuit gaan. Als we allemaal een bijdrage leveren is er straks ook nog voldoende water voor onze kinderen.’

Kijk voor meer informatie op Waterklaar